Chiến lược đa dạng hóa (tiếng Anh: Diversification strategy) là nền tảng để xây dựng chiến lược ở mức thấp hơn và là một trong những chiến lược tập trung của doanh nghiệp.
Hình ảnh minh họa (Nguồn: businesscompanion).
Chiến lược đa dạng hóa là gì?
Khái niệm.
Chiến lược đa dạng hóa bằng tiếng Anh được gọi là chiến lược đa dạng hóa.
Để đem lại sự phong phú trong các lĩnh vực và ngành nghề kinh doanh mà doanh nghiệp tham gia, chiến lược đa dạng hóa được triển khai.
Vai trò của chiến lược đa dạng hóa
Việc đa dạng hóa lại có nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn có thể đem lại những lợi ích tài chính và phi tài chính khác.
Đa dạng hóa còn giúp tăng cường sức chịu đựng của toàn bộ hệ thống kinh tế và giảm thiểu sự phụ thuộc vào một ngành hoặc một doanh nghiệp duy nhất. Thay vì chỉ đầu tư vào một mảng kinh doanh, chúng ta có thể đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau để giảm thiểu rủi ro và tăng cường hiệu quả đầu tư.
Việc đa dạng hoá cũng giúp giảm thiểu rủi ro bằng cách phân bổ tài sản và đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau. Nó cũng tạo ra sự linh hoạt và khả năng thích nghi với các biến động thị trường. Vì vậy, đa dạng hoá là một chiến lược quan trọng để tăng cường lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro cho các chủ sở hữu.
Phân loại chiến lược đa dạng hóa
Đa dạng hóa có thể phân loại thành hai loại chính là đa dạng hóa liên quan (có ràng buộc hoặc theo chuỗi) và đa dạng hóa không liên quan, theo quan điểm của Hitt – Ireland – Hoskission trong cuốn Quản trị chiến lược – Cạnh tranh và Toàn cầu hóa (phiên bản thứ 7, South-Western, 2007).
Chiến lược đa dạng hóa có liên quan.
Tập đoàn mong muốn tận dụng ưu thế kinh tế bằng cách thúc đẩy quy mô giữa các lĩnh vực kinh doanh. Doanh nghiệp hi vọng đa dạng hóa chiến lược liên quan để tăng cường sức cạnh tranh.
Việc sử dụng chi phí sản xuất một cách hiệu quả đã tạo ra lợi thế này nhờ chia sẻ nguồn lực hoặc chuyển giao năng lực cạnh tranh cốt lõi giữa các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực kinh doanh hoặc giữa các lĩnh vực kinh doanh khác nhau.
Chia sẻ các hoạt động để thiết lập mối quan hệ trong quá trình tổ chức sản xuất và truyền đạt năng lực cạnh tranh cốt lõi của công ty là hai cách để tạo và truyền tải giá trị này.
Phân phối các đồ vật vật chất như nhà xưởng, thiết bị máy móc và những vật dụng khác giữa các lĩnh vực kinh doanh là không thể thiếu để tạo ra sự cạnh tranh kinh tế nhờ quy mô. Các tài sản vô hình như kỹ thuật bí mật… Cũng có thể được phân chia nhưng thường ít hơn.
Chuyển đổi kiến thức kỹ thuật mà không bao gồm các tài sản vật chất khác sẽ là việc chuyển nhượng sức mạnh cạnh tranh cốt lõi ở cấp doanh nghiệp, tuy nhiên không phải là việc chia sẻ hoạt động.
Tạo ra giá trị bằng cách chia sẻ các hoạt động cơ bản, các doanh nghiệp thường lựa chọn chiến lược đa dạng hóa liên quan đến các ràng buộc. Sự liên hệ trong quá trình tổ chức sản xuất được tạo ra nhờ việc chia sẻ các hoạt động cơ bản như hệ thống phân phối, giao hàng và các hoạt động hỗ trợ khác.
Tạo ra giá trị bằng cách chuyển giao năng lực cạnh tranh cốt lõi là mục tiêu của doanh nghiệp để tạo sự liên hệ ở cấp doanh nghiệp. Thường, doanh nghiệp theo đuổi chiến lược đa dạng hóa liên quan đến chuỗi.
Chiến lược đa dạng hóa không có liên quan.
Đầu tư tài chính được tập trung vào những ngành có triển vọng lợi nhuận tốt trong danh mục đầu tư. Chiến lược này không tập trung vào việc mở rộng hoạt động trong cùng chuỗi giá trị hoặc phù hợp với chuỗi giá trị hiện tại của doanh nghiệp.
Tìm kiếm các công ty có nhu cầu mua bán, sáp nhập và có triển vọng lợi nhuận cao trong các ngành công nghiệp khác nhau là điều mà các doanh nghiệp đa dạng hoá không liên quan thường thực hiện.
Các công ty được chọn nhằm mục đích thường là các công ty đang được định giá thấp hơn giá trị tài sản thực, các công ty đang gặp khó khăn hoặc các công ty có tiềm năng lợi nhuận cao nhưng thiếu vốn đầu tư.
Với chiến lược này, các công ty phải vượt qua một thách thức quan trọng là phải có một nhóm lãnh đạo có kỹ năng lập kế hoạch, tổ chức, động viên, ủy quyền và kiểm soát hiệu quả.
Quản lý hoạt động kinh doanh đa ngành phức tạp đòi hỏi sự quan tâm nhiều hơn so với việc quản lý hoạt động kinh doanh trong một ngành đơn lẻ.
Kết nối gồm mua bán – sáp nhập, giành quyền kiểm soát, đồng sở hữu và liên minh chiến lược là các hình thức cụ thể của hoạt động mua bán doanh nghiệp nhằm thực hiện chiến lược đa dạng.
Tổng quát lại, việc đa dạng hóa chiến lược (có liên quan hoặc không) cũng cần phải dựa trên các nền tảng cơ bản chung. Đó là những nguồn lực dư thừa có khả năng sử dụng vào kinh doanh, và khả năng quản lí ở các lĩnh vực kinh doanh mà doanh nghiệp đa dạng hóa.
(Tài liệu tham khảo: Trung tâm đào tạo trực tuyến, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân).
