Khi thế hệ tiền bối ngày càng trưởng thành và ghi dấu ấn trong cộng đồng, chúng ta cũng đang chào đón sự tiến bộ của thế hệ tiếp nối, Gen Z.
Một tập thể các bạn trẻ luôn tràn đầy năng lượng, sự sôi nổi và cảm hứng là thế hệ Z. Tuy nhiên, chúng ta đã từng nghe những phàn nàn từ những người đi trước về phong cách “không phẳng” của thế hệ này trong môi trường làm việc.
Vậy, tại sao lại như vậy?
Thế hệ Gen Z là gì?
Được sử dụng để chỉ đối tượng được sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 1997 đến năm 2012, Thế hệ Z (Gen Z) còn được gọi là Gen Z.
Thế hệ Gen Z còn được biết đến với các tên gọi như iGeneration, Homeland Generation, Net Gen, Digital Natives, Neo-Digital Natives, Pluralist Generation, Internet Generation, Centennials, Hậu – Millennials, Zoomer, Gen Wii, Gen-Tech bởi vì họ ra đời trong thời đại công nghệ, mạng Internet phát triển mạnh.
Hầu hết các thành viên thuộc thế hệ Gen Z là con của thế hệ Gen X (Nguồn: Wikipedia).
Trước thế hệ Z là thế hệ nào?
Chân dung các thế hệ theo dòng thời gian
Để hiểu rõ hơn, trước tiên, chúng ta hãy cùng Glints xem xét lần lượt các thế hệ theo thời gian:
- Nhóm người sinh ra và lớn lên trước năm 1946 được gọi là Thế hệ Im lặng, trải qua những khó khăn trong kinh tế và chính trị. Điều này đã tạo ra một phong cách sống thận trọng, tận tâm và hướng đến cuộc sống ổn định. Đây cũng chính là thế hệ ông bà của nhiều bạn trẻ thuộc thế hệ Gen Z đời đầu ngày nay.
- Sống trong khoảng thời gian từ năm 1946 đến 1964, Thế hệ Bùng Nổ Trẻ Sơ Sinh được chia thành 2 loại người phổ biến. Loại thứ nhất đã nghỉ hưu và đang tận hưởng cuộc sống ổn định. Loại thứ hai thường có sự nghiệp thành công với vị trí lãnh đạo cao cấp như Giám đốc điều hành. Sở hữu những vị trí quan trọng cũng có nghĩa là họ có tham vọng cao, sự tận tụy, tính kỷ luật và tập trung vào công việc của mình.
- Những người thuộc thế hệ X, sinh từ năm 1965 đến năm 1980, được xem là những người trưởng thành vào thời điểm hiện tại và bị ảnh hưởng bởi phong cách sống của thế hệ trước. Họ được đánh giá là nhóm có trình độ, tập trung vào việc làm ổn định, làm việc độc lập, tự lập, linh hoạt và thông minh.
- Thế hệ Y (Generation Y): Thế hệ trước đó của Gen Z (Đọc thêm thông tin bên dưới để hiểu rõ hơn).
- Thế hệ Z (The Generation Z).
- Thế hệ Alpha (Gen α): Nhóm tuổi trẻ nhỏ nhất hiện nay (Xem thêm thông tin phía dưới).
Gen Y – Thế hệ “anh chị” của Gen Z
The cohort of individuals born between 1981 and 1996, commonly referred to as Gen Y or Millennials, falls just before Generation Z.
Thế hệ Y sinh ra và lớn lên trong thời đại công nghệ tiên tiến và sự phát triển vượt trội của các thương hiệu lớn như Google, Facebook, LinkedIn, EBay, PayPal,…- Họ có kiến thức và hiểu biết về công nghệ cao.- Đồng thời, họ là nhân lực chủ chốt và đang phát triển nhanh nhất tại thời điểm hiện tại.
Gen Y thường mong muốn công việc được thực hiện nhanh gọn và trực tiếp, tuy nhiên vẫn cần đảm bảo lợi ích phù hợp. Họ có thể thiếu kiên nhẫn và dễ bị ảnh hưởng.
Thế hệ Gen Y luôn đặt mục tiêu đạt được kết quả cao trong công việc, theo nghiên cứu của giáo sư Lavina Sharma (SIBM). Họ luôn sẵn sàng học hỏi và phát triển bản thân, kể cả khi gặp phải những trở ngại và sai lầm. Sự linh hoạt và tự do trong công việc được xem là ưu tiên hàng đầu của những người thuộc thế hệ này. Họ có cảm giác thoải mái khi làm việc trong môi trường có tính hợp tác cao với đồng nghiệp.
Họ trở nên dễ hợp tác khi cùng làm việc trong môi trường văn phòng vì khoảng cách độ tuổi giữa thế hệ Gen Y và Gen Z không quá xa.
Sau thế hệ Z là thế hệ nào? – Gen Alpha
Có thể bạn đã nhận ra, Thế hệ Gen Z là thế hệ ở giữa giữa Gen Y và Gen Alpha.
Thế hệ Alpha, được sinh từ sau năm 2010 đến khoảng 2025, tiếp nối Gen Z và sẽ là thế hệ đầu tiên hoàn toàn ra đời trong thế kỷ 21. Phần lớn sẽ là con của thế hệ Y.
Công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhóm người thuộc thế hệ này. Việc học tập, giải trí và vui chơi của thế hệ Alpha không còn phụ thuộc vào những phương pháp hay trò chơi dân gian truyền thống mà được thay thế bằng Internet, mạng xã hội, công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI) phù hợp hơn với xu hướng hiện đại.
Thế hệ “màn hình” hay còn gọi là Gen Alpha, chính là những người được xem là “screenagers” bởi việc sử dụng thiết bị công nghệ một cách thường xuyên và nhiều như vậy. Họ là những đứa trẻ tiềm năng của tương lai, đem đến hy vọng cho sự phát triển của công nghệ mới trong tương lai.
Đặc điểm của thế hệ Z
Thế hệ Z là những thanh niên đã trưởng thành trong một thời đại đầy công nghệ kỹ thuật số, bao gồm Internet, mạng xã hội và thiết bị di động. Vì thế, Gen Z hiểu rõ về tầm quan trọng của thông tin, truyền thông đại chúng, trải nghiệm ảo và sự toàn cầu hóa.
Tính cách nổi bật của Thế hệ Z là luôn đặt sự thật lên hàng đầu và coi trọng nó. Chính vì vậy, họ luôn tìm kiếm và tôn trọng sự thật.
Họ cũng có xu hướng tìm kiếm công việc có ý nghĩa và giá trị đối với xã hội, thay vì chỉ tập trung vào việc kiếm tiền. Những giá trị này càng được khẳng định hơn khi Gen Z là thế hệ sử dụng công nghệ thông tin nhiều nhất, vì vậy họ có tầm nhìn rộng hơn và có khả năng tìm ra những giải pháp mới cho các vấn đề xã hội.
Thế nhưng….
Sự đặc trưng về tính cách của thế hệ Gen Z có thể mang lại sự thay đổi đáng kể hoặc gây khó khăn cho công việc, điều này đang được tranh luận rất nhiều.
So sánh Gen Z và Millennials (Gen Y)
Gen Z vs Gen Y – Khác biệt nhưng không hẳn cách biệt
Khoảng cách giữa hai nhóm thế hệ khác biệt tuy nhiên không quá xa, đặc biệt là đối với lứa các bạn trẻ nằm ở khoảng cuối Thế hệ Y và đầu Thế hệ Z. Một số điểm chung giữa họ có thể kể đến như sự độc lập, mong muốn đóng góp cho cộng đồng và lấy tri thức là “chỉ dẫn”.
Cả thế hệ Gen Z và Gen Y đều trưởng thành và bị ảnh hưởng sâu sắc bởi sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, cùng với những phát minh công nghệ hiện đại. Tư duy học tập của hai thế hệ này đã trở nên linh hoạt hơn, giúp họ có nhiều cơ hội hơn để phát triển. Ngoài ra,
Điểm khác biệt nổi bật
Tại tư duy dũng cảm “có suy nghĩ, có hành động”, đó là yếu tố khiến thế hệ Gen Z trở nên đặc biệt và có phần “vượt trội” hơn so với những người đi trước.
- Họ có mơ ước cao hơn so với hiện thực.
- Họ có khả năng suy nghĩ về kinh doanh cao hơn.
- Nói nhiều hơn.
- Cạnh tranh đang ngày càng gay gắt hơn.
- Mong muốn được đảm bảo an toàn và bảo vệ.
- Luôn có mục tiêu tài chính và sự nghiệp rõ ràng.
Bà cũng nhấn mạnh rằng iGen là thế hệ đầu tiên lớn lên với các công nghệ kỹ thuật số và mạng xã hội, điều này có thể làm thay đổi cách họ suy nghĩ, tương tác xã hội và cảm nhận cuộc sống.Tiến sĩ Jean Twenge, tác giả cuốn sách nghiên cứu iGen: Tại sao những đứa trẻ đang trưởng thành ngày nay ít phản đối, dễ cảm thông, tuy nhiên lại thiếu niềm vui…, Đã chỉ ra một số đặc điểm khác biệt của thế hệ Gen Z so với lứa thế hệ trước đó. Hơn nữa, bà cũng nhấn mạnh rằng iGen là thế hệ đầu tiên lớn lên với các công nghệ kỹ thuật số và mạng xã hội, điều này có thể làm thay đổi cách họ su
- Ví dụ như khoảng cách về nền văn hóa, sự phổ biến của tình dục và sự phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc,… Đều có thể được hiểu và cảm thông dễ dàng đối với các vấn đề xã hội.
- Họ quan tâm nhiều hơn đến tình trạng tinh thần, các vấn đề tâm lí, cảm xúc,…
Có một số nhóm người có xu hướng tiêu cực như: những người thuộc thế hệ lo âu/trầm cảm, dễ chịu ảnh hưởng bởi các vấn đề tâm lý, được bảo vệ quá mức và thường được liên kết với họ.
Những điều “lồi lõm“ của Generation Z trong mắt thế hệ khác
Đạo diễn thực thụ cho cuộc đời hay “Cuộc sống tôi – theo cách tôi”?
Đã được đề cập đến một báo cáo nghiên cứu được thực hiện bởi Anphabe, một công ty tư vấn hàng đầu tại châu Á về các giải pháp về nhân sự và thương hiệu nhà tuyển dụng.
“Khác với các thế hệ trước, có tới 81% các bạn trẻ Gen Z tự tin hiểu rõ bản thân, biết mình thích và không thích làm gì”.
Cha mẹ đang gặp khó khăn trong việc định hướng tương lai cho con em của họ. Tuy nhiên, bài báo “Khó khăn với Thế hệ Z: Con tôi học tốt, nhưng suy nghĩ và hành động kỳ quặc” trên báo Tuổi Trẻ đã chỉ ra các thử thách đó.
Không bị ràng buộc bởi những giới hạn và hướng dẫn của gia đình như những thế hệ trước đây, Thế hệ Z đã giải phóng bản thân.
Thế hệ Z áp dụng suy nghĩ linh hoạt này trong công việc. Thay vì lựa chọn đính kèm với một công ty, Gen Z thích khởi nghiệp hoặc làm việc độc lập. Họ cũng có xu hướng quan tâm đến cộng đồng bằng cách tham gia các tổ chức phi chính phủ.
Tuy nhiên, suy nghĩ có sự tự do và quyết định tự do này đôi khi cũng gây ra cảm giác thoải mái quá mức.
Nhiều công ty phải đau đầu khi nhân viên thuộc thế hệ Z của họ nghỉ việc đột ngột mà không thông báo trước như yêu cầu. Hình ảnh của thế hệ Z đã bị ảnh hưởng không nhỏ bởi những trường hợp như vậy, tuy nhiên không phải tất cả đều như vậy.
Tham vọng hay Tham lam?
Trong thời kỳ áp lực kinh tế toàn cầu, thế hệ Gen Z đã trưởng thành. Vì vậy, tiêu chuẩn sống và áp lực của họ khác với các thế hệ trước đó.
Để tiết kiệm cho tương lai, đa số các bạn trẻ thuộc thế hệ Z hiểu rõ điều này. Họ liên tục tìm kiếm các cơ hội việc làm tốt hơn để đảm bảo an toàn và độc lập về mặt tài chính.
Không có gì lạ khi nhiều nhà tuyển dụng cảm thấy thế hệ Z đôi khi yêu cầu mức lương và đãi ngộ cao hơn so với khả năng và kinh nghiệm của họ vì vậy. Điều này có thể là nguyên nhân cho sự tùy hứng ”thích thì nghỉ” của nhiều bạn trẻ thế hệ Z khi nhận được lời đề nghị với mức lương hấp dẫn hơn từ những nơi khác.
Tự tin hay Tự cao?
Thế hệ Z chào đón thị trường lao động với sự nhiệt huyết và đam mê rất lớn.
Tình cờ này gây ra sự đồng thuận tại nơi làm việc mất nhiều thời gian hơn và gây ra nhiều suy nghĩ tiêu cực về thế hệ Z.
Không quan tâm đến kinh nghiệm mà tự tin quá mức về khả năng của bản thân, sẵn sàng hợp tác với sếp, ví dụ như không bao giờ chấp nhận sai lầm.
Những phân tích về tâm trạng và thái độ cho thấy sự trái ngược rõ ràng trong hình ảnh của Thế hệ Z.
- Yêu thích học hỏi nhưng lại sợ bị chỉ trích và đóng góp ý kiến.
- Làm nhiệm vụ đầy trách nhiệm nhưng không có khả năng chịu đựng áp lực.
- Khả năng thích nghi nhanh nhưng lại không thoải mái nếu có quá nhiều sự thay đổi.
Dựa trên kinh nghiệm chuyên môn, sự hòa nhập về văn hóa và phong cách làm việc, chúng ta có thể đợi thế hệ này sẽ có sự tiến bộ mạnh mẽ và rõ ràng hơn.
Thế hệ Gen Z có thể trở thành điểm yếu nếu quá mạnh mẽ, và có thái độ buông thả và thiếu tôn trọng người khác. Không tốt nếu không quan tâm đến mọi thứ. Thái độ cần phải tôn trọng giá trị chung của xã hội và có giới hạn.
Thạc sĩ Nguyễn Thúy Uyên Phương, theo báo Tuổi Trẻ.
Thực dụng hay có đầu óc tài chính?
Một số thanh niên thuộc thế hệ Gen Z hiện nay coi việc đạt được thành công và tích lũy tài sản là mục tiêu quan trọng trong cuộc sống. Đối với một số người, điều này được coi là yếu tố quan trọng để đạt được hạnh phúc và sự đầy đủ. Khi tìm kiếm việc làm, hai yếu tố được đánh giá cao nhất bởi thế hệ Gen Z là môi trường làm việc và chế độ thưởng lương.
Việc kiếm tiền có phải là điều quan trọng hay không, đó là câu nói thường được sử dụng bởi những người trẻ thuộc thế hệ Gen Z khi đi làm.
Để đáp ứng mục tiêu tài chính mà bản thân đặt ra, họ cũng có thể đồng ý dành thời gian để học tập. Tuy nhiên, thế hệ Gen Z luôn đảm bảo nỗ lực của mình được đền đáp xứng đáng, đặc biệt là với mức thu nhập phù hợp mà họ nhận được.
Chú trọng quá nhiều vào “tiền bạc” và chế độ sống vật chất có thể khiến các thế hệ trước cảm thấy không thoải mái. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn chính xác. Cuối cùng, những gì mà thế hệ Gen Z đang cố gắng là thích nghi với một môi trường đầy cạnh tranh và thách thức hơn.
Tư duy về vấn đề tài chính được xem là một trong những đặc tính nổi bật của thế hệ Gen Z, bởi vì áp lực về tài chính từ gia đình đã thúc đẩy họ quan tâm đến các vấn đề về sự ổn định tài chính, tìm kiếm công việc, tiết kiệm và đầu tư.
Khó tính hay người tiêu dùng khôn ngoan?
Tương tự việc tác động đến xu hướng mua sắm trực tuyến, cách tiêu dùng của thế hệ Gen Z cũng phản ánh giá trị của họ.
Thông thường, nhờ vào tài năng công nghệ và mạng xã hội rộng lớn, thế hệ Gen Z đánh giá sản phẩm một cách tỉ mỉ trước khi quyết định mua hàng và thường tin vào đánh giá của người dùng thực tế hơn là quảng cáo từ các thương hiệu và người nổi tiếng.
Thế hệ Z có vẻ như là những người tiêu dùng khó tính, tuy nhiên thực ra lại không phải vậy. Họ khá “dễ tính” trong việc mua sắm và thường xuyên quan tâm đến cuộc sống. Chỉ cần sản phẩm phù hợp và phản ánh cá tính của bản thân, họ sẵn sàng đầu tư.
Thường thì, thế hệ Gen Z có khuynh hướng chi tiền cho các sản phẩm có tính ”xanh” và độ bền cao, kể cả khi giá cả cao hơn rất nhiều so với các sản phẩm khác, ví dụ như.
Thế hệ Gen Z và phong cách có 1-0-2 tại chốn công sở
Gen Z luôn có tính cạnh tranh cao
Luôn tranh đua trong hầu hết các lĩnh vực của cuộc sống, từ việc chọn trường đại học tốt, có điểm số ưu việt, đến tìm kiếm công việc với thu nhập cao, những người trẻ thuộc thế hệ Z.
Sức ép để thể hiện bản thân của Gen Z ngày càng tăng cao và thường xuyên thúc đẩy họ thi đua.
Có thể gây ảnh hưởng không tốt đến các thế hệ khác khi làm việc với Gen Z, bởi vì họ đã quen với phương pháp làm việc có tính cạnh tranh và thích thử thách bản thân để đối mặt với người khác.
Nếu doanh nghiệp thúc đẩy tinh thần cạnh tranh lành mạnh tại môi trường làm việc, đặc biệt là trong quá trình đào tạo, những nhân viên trẻ sẽ có động lực làm việc đáng kể và dễ dàng phát triển tiềm năng cá nhân. Tuy nhiên, việc này không phải là điều đơn giản.
Sẽ không ngừng tìm kiếm các ý tưởng mới để phục vụ cho công việc, thế hệ Z cũng có thể đem lại những lợi ích không ngờ cho doanh nghiệp.
GenZ thích làm việc độc lập
Đóng góp vào việc thúc đẩy ý thức tự quản lý công việc, không phụ thuộc vào người khác, và đặc trưng cạnh tranh của thế hệ Z. Thường xuyên có cảm giác tự tin khi giao tiếp và khó khăn trong việc chấp nhận phản hồi, điều tương tự cũng áp dụng cho các thế hệ khác.
Có thể có cách nhìn khác về vấn đề này. Thế hệ Z luôn tiếp cận nhiều nguồn thông tin và tìm kiếm, vì vậy họ có những quan điểm mạnh mẽ và muốn chúng được lắng nghe. Tuy nhiên, điều này là thực tế.
Trong nghề nghiệp, họ đặc biệt mong muốn mang lại sự đóng góp bình đẳng và được cấp quyền tự quản lý, hướng dẫn các dự án để tiến xa hơn trong sự nghiệp.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng thế hệ Gen Z không thể hợp tác với các đồng nghiệp khác.
Thế hệ Z vô cùng nhanh nhạy với công nghệ
“Các cá nhân thuộc thế hệ Gen Z, được sinh ra trong thời đại thịnh vượng của internet và các sản phẩm công nghệ, được xem là “người bản địa” trong thế giới kỹ thuật số.”
Có thể đồng nghiệp sẽ không bất ngờ khi một thành viên thuộc thế hệ Gen Z có khả năng khéo léo sử dụng các thiết bị công nghệ trong môi trường làm việc; hoặc thao tác nhanh chóng trên các ứng dụng nội bộ phức tạp chỉ sau vài lần hướng dẫn.
Vô cùng đắc dụng là họ cũng có thể sử dụng ưu điểm này khi muốn tìm kiếm thông tin, các ý tưởng kinh doanh mới hoặc các đề xuất cải tiến công việc. Ngoài ra,
Sử dụng triệt để các thuận lợi của kỹ thuật để phục vụ cho công việc một cách khéo léo, thế hệ Z tự tin rằng họ có thể hoàn thành tốt công việc.
Generation Z cởi mở với sự đa dạng sắc tộc
Thế hệ Gen Z hiện nay không bị ảnh hưởng quá mức bởi sự khác biệt về chủng tộc, hướng tình dục hay đạo đức của những người xung quanh. Họ đánh giá một người dựa trên tính cách và phẩm chất của con người đó, chứ không phải từ quá khứ hay xuất thân của họ, đặc biệt là trong giới trẻ.
Khi thế hệ Gen Z ra đời trong thời đại toàn cầu hóa, điều này khá dễ hiểu. Họ có nhiều khả năng tiếp cận và giao lưu với các nền văn hóa khác nhau từ rất sớm, đồng thời cùng chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ của Công nghệ thông tin.
Tiêu chuẩn đã trở thành sự phong phú, và trong thế giới của thế hệ Gen Z, không còn chỗ cho những nhận xét cá nhân về đặc điểm nhận dạng của người khác.
Doanh nghiệp nên thích ứng với nhân sự Gen Z như thế nào?
Để khai thác được tài năng mới và triển vọng của lứa tuổi Gen Z đời đầu, một công ty thành đạt cần phải thích nghi và điều chỉnh phù hợp. Trong thời gian sắp tới, đội ngũ này sẽ trở thành yếu tố quan trọng.
Dưới đây là một số cách mà các doanh nghiệp có thể xem xét để áp dụng:
Tính chất công việc linh động, tự do
Các bạn trẻ thế hệ Gen Z luôn thu hút bởi các công việc từ xa, đó là những công việc mang lại sự thoải mái và linh hoạt. Theo cuộc khảo sát của Glints, 69,5% thế hệ Gen Z thích làm việc theo mô hình hỗn hợp (vừa làm việc tại văn phòng vừa làm việc từ xa). Công việc này là một ví dụ điển hình cho loại hình công việc này.
Tận dụng tối đa khả năng và sự sáng tạo của bản thân, thế hệ Z sẽ được hỗ trợ bởi tính linh hoạt và tự do trong công việc cùng khả năng làm việc độc lập mạnh mẽ.
Xem xét phương thức kết hợp hoạt động online – offline để đảm bảo quản lý công việc đội nhóm của thế hệ Gen Z trên văn phòng hiệu quả và mang lại cơ hội làm việc mới cho doanh nghiệp.
Chấp nhận sự đa dạng
Các nhân viên tại các tổ chức kinh doanh đa dạng có thể giữ chân nhân viên trong thời gian dài hơn, khoảng 5 năm.
Thích ứng công nghệ
Khoảng từ 1 đến 10 giờ hằng ngày, hơn 75% thanh niên thuộc thế hệ Gen Z sử dụng và kết nối với các thiết bị điện tử, công nghệ.
Công nghệ là chìa khóa vàng để tăng năng suất hiện đại. Đội ngũ nhân sự sẽ thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp và quản lý nếu họ có kiến thức và sẵn lòng áp dụng công nghệ mới.
Doanh nghiệp có thể suy nghĩ về việc sử dụng một số ứng dụng công nghệ như phần mềm tổ chức, quản lý Jira, ứng dụng trò chuyện Slack, hệ thống quản lý nội dung, các thiết bị di động và điện tử,…
Công ty nên lưu ý đến việc tạo dựng thương hiệu tuyển dụng trên các mạng xã hội như Facebook, Instagram, hoặc Tiktok để thuận tiện tiếp cận đối tượng lao động thế hệ Z. Ngoài ra, công ty cũng cần phải.
Giao tiếp thường xuyên
Thế hệ Z tiện lợi và dễ dàng liên lạc với các thành viên khác bằng cách trò chuyện qua tin nhắn, gửi email và sử dụng biểu tượng cảm xúc và nhãn dán trong các cuộc trò chuyện ngắn.
Thường xuyên cập nhật phản hồi và nhận xét ngắn gọn từ người quản lý là cần thiết, tránh sử dụng nhiều lời và cần tập trung vào vấn đề chính để tạo động lực cho nhân viên Gen Z khám phá và hoàn thành tốt công việc. Điều này sẽ giúp tăng cơ hội mở rộng và đem lại sự tin tưởng cho nhân viên.
Biên tập và sửa đổi: Chau Ho.
